در سال‌های اخیر، نگرانی‌ها درباره کاهش کیفیت و کمیت اسپرم در مردان افزایش یافته است. متخصصان عوامل متعددی از جمله سبک زندگی ناسالم، تغذیه، استرس و عوامل محیطی را بررسی کرده‌اند. اما اکنون پژوهش‌های علمی جدید، به وجود یک عامل بی‌صدا و کمتر شناخته‌شده اشاره دارند: انگل توکسوپلاسما گوندی که عمدتاً در مدفوع گربه یافت می‌شود.
این انگل می‌تواند از راه‌های گوناگونی وارد بدن انسان شود و به طور بالقوه عملکرد اسپرم را مختل کند. در این مقاله، به بررسی نتایج جدیدترین تحقیقات در این زمینه می‌پردازیم و نقش این انگل را در ناباروری مردان ارزیابی می‌کنیم.
کاهش نرخ باروری مردان؛ زنگ خطری جهانی
تحقیقات نشان می‌دهد که در دهه‌های اخیر، نرخ باروری مردان در سراسر جهان به‌طور چشمگیری کاهش یافته است. این روند نگران‌کننده بسیاری از محققان را به جستجوی عوامل نهفته و کمتر بررسی‌شده واداشته است. یکی از این عوامل، انگلی است که اغلب در مدفوع گربه‌ها یافت می‌شود و اکنون زیر ذره‌بین علمی قرار گرفته است.
- پژوهش‌های اپیدمیولوژیک نشان داده‌اند که میانگین تعداد اسپرم در مردان از دهه ۱۹۷۰ تا امروز به میزان بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته است.
- این کاهش باروری، نه تنها بر توانایی فرزندآوری تأثیر می‌گذارد، بلکه نشانه‌ای از وضعیت کلی سلامت مردان نیز محسوب می‌شود.
- برخی دانشمندان معتقدند عوامل زیست‌محیطی مانند آلودگی، سموم و عفونت‌های انگلی مانند توکسوپلاسما، ممکن است در این کاهش نقش داشته باشند.
توکسوپلاسما گوندی چیست و چگونه منتقل می شود؟
انگل توکسوپلاسما گوندی یکی از شایع‌ترین انگل‌های تک‌سلولی است که می‌تواند انسان و حیوانات خون‌گرم را آلوده کند. این انگل معمولاً از طریق مدفوع گربه، گوشت نیم‌پز، غذا یا آب آلوده به انسان منتقل می‌شود.
- گربه‌ها تنها میزبان نهایی این انگل هستند و از طریق مدفوع خود، تخمک‌های انگلی را دفع می‌کنند.
- این تخمک‌ها می‌توانند هفته‌ها در محیط باقی بمانند و از طریق تماس با خاک، میوه و سبزیجات نشسته، یا آب آلوده وارد بدن انسان شوند.
- گوشت حیوانات آلوده، به‌ویژه گوسفند و خوک، اگر به‌درستی پخته نشود، یکی دیگر از راه‌های شایع انتقال این انگل است.
- توکسوپلاسما پس از ورود به بدن، می‌تواند به بافت‌های مختلف از جمله مغز، چشم، عضله و حتی اندام‌های تولید مثلی مهاجرت کند.
تأثیر توکسوپلاسما بر اسپرم انسان؛ یافته های جدید علمی
پژوهشگران در یک مطالعه جدید، به بررسی نحوه تأثیر انگل توکسوپلاسما بر اسپرم انسان پرداختند و نتایج نگران‌کننده‌ای به دست آوردند. این یافته‌ها، تصویری هشداردهنده از نحوه اثرگذاری مستقیم این انگل بر باروری مردان ارائه می‌دهد.
- در یک آزمایش آزمایشگاهی، مشاهده شد که ۲۲.۴ درصد از اسپرم‌هایی که تنها به مدت ۵ دقیقه در معرض این انگل قرار گرفتند، سر خود را از دست دادند.
- اسپرم‌هایی که زنده ماندند، اغلب تغییر شکل داده یا دارای آسیب‌های ساختاری مانند پیچ‌خوردگی یا سوراخ در ناحیه سر بودند.
- هرچه مدت تماس با انگل بیشتر باشد، شدت آسیب به اسپرم افزایش می‌یابد.
- به گفته محققان، این تغییرات احتمال باروری را به‌طور محسوسی کاهش می‌دهد و نشان از اثر مخرب این انگل بر ساختار و عملکرد اسپرم دارد.
نقش توکسوپلاسما در عملکرد بیضه و دستگاه تولید مثل مردان
مطالعات حیوانی نیز تأثیرات بالقوه این انگل را بر عملکرد دستگاه تولید مثل مردان نشان داده‌اند. این بررسی‌ها، شواهد بیشتری از ارتباط میان توکسوپلاسما و ناباروری ارائه می‌دهند.
- تحقیقات انجام شده بر روی موش‌ها و قوچ‌ها نشان داده که آلودگی به این انگل موجب کاهش تعداد اسپرم، کاهش تحرک، و شکل‌گیری غیرطبیعی اسپرم‌ها می‌شود.
- طبق اظهارات دکتر بیل سالیوان، استاد میکروب‌شناسی دانشگاه ایندیانا، انگل توکسوپلاسما می‌تواند ظرف دو روز پس از آلودگی، به بیضه‌ها و اپیدیدیم (لوله حمل اسپرم) برسد.
- این موضوع نشان‌دهنده توانایی بالای این انگل برای نفوذ به اندام‌های کلیدی در تولید مثل مردان است.
راه های پیشگیری از ابتلا به توکسوپلاسما گوندی
با توجه به خطرات احتمالی این انگل، پیشگیری از آلودگی اهمیت بالایی دارد. رعایت نکات بهداشتی و غذایی می‌تواند نقش مهمی در کاهش احتمال ابتلا به توکسوپلاسما ایفا کند.
- خودداری از مصرف گوشت نیم‌پز و اطمینان از پخت کامل آن.
- شست‌وشوی کامل میوه و سبزیجات با مواد ضدعفونی‌کننده یا آب سالم.
- شستن دست‌ها پس از کار با خاک، تماس با گربه، یا تمیز کردن ظرف خاک گربه.
- استفاده از دستکش هنگام باغبانی یا کار در محیط‌هایی که ممکن است مدفوع گربه وجود داشته باشد.
- جلوگیری از ورود گربه‌ها به آشپزخانه و محل‌های آماده‌سازی غذا.
نتیجه گیری
پژوهش‌های نوین نشان می‌دهند که انگل توکسوپلاسما گوندی نه تنها یک تهدید جدی برای زنان باردار یا افراد با سیستم ایمنی ضعیف است، بلکه می‌تواند سلامت باروری مردان را نیز به خطر بیندازد. آسیب مستقیم به ساختار اسپرم، کاهش تحرک و تغییرات ظاهری در آن، همگی هشداردهنده‌اند. با افزایش آگاهی عمومی و رعایت نکات ساده بهداشتی، می‌توان تا حد زیادی از این خطر پیشگیری کرد.
آینده پژوهش‌ها در این زمینه می‌تواند به درک دقیق‌تر رابطه میان آلودگی انگلی و ناباروری کمک کرده و راهکارهای درمانی جدیدی را به همراه داشته باشد.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه