اختلال طیف اوتیسم (ASD) یکی از اختلالات رشدی پیچیده است که تأثیرات زیادی بر مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و رفتاری کودک دارد. شناسایی علائم اولیه اوتیسم در نوزادان و کودکان زیر دو سال می‌تواند به تشخیص سریع‌تر و مداخلات درمانی مناسب کمک کند. در این مقاله، به بررسی علائم اولیه این اختلال در سنین پایین، اهمیت تشخیص زودهنگام و توصیه‌های یک روانپزشک متخصص در این زمینه می‌پردازیم.
توصیه های متخصصین در خصوص اوتیسم در نوزادان و کودکان زیر دو سال
محمد عفت‌پناه، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان، بر اهمیت تشخیص زودهنگام اختلال طیف اوتیسم تأکید دارد. وی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، به علائم اولیه‌ای اشاره کرده که باید والدین را به مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی و مشاوره تخصصی ترغیب کند.
علائم اولیه اوتیسم در نوزادان و کودکان زیر دو سال
- عدم تماس چشمی
یکی از اولین نشانه‌های احتمالی اوتیسم در نوزادان، عدم برقراری تماس چشمی است. نوزادی که نتواند ارتباط چشمی برقرار کند، ممکن است در آینده در مهارت‌های اجتماعی دچار مشکل شود. - عدم لبخند اجتماعی تا پنج ماهگی
نوزادانی که به‌طور طبیعی در سن پنج ماهگی به لبخند اجتماعی پاسخ نمی‌دهند، ممکن است علائم اوتیسم را نشان دهند. لبخند اجتماعی یکی از نشانه‌های اولیه رشد اجتماعی کودک است. - عدم غان و غون تا چهار ماهگی
غان و غون نوزادان یکی از مراحل ابتدایی تکلم است. اگر نوزاد تا چهار ماهگی نتواند غان و غون کند، این می‌تواند نشانه‌ای از تاخیر در تکامل گفتاری او باشد. - عدم واکنش به نام خود تا 12 ماهگی
اگر کودک تا سن 12 ماهگی به نام خود واکنشی نشان ندهد، این ممکن است نشانه‌ای از اختلالات ارتباطی و اجتماعی باشد که از ویژگی‌های اوتیسم است. - عدم واکنش به لبخند والدین
نوزادی که به لبخند والدین خود واکنشی نشان ندهد، ممکن است دچار اختلالات ارتباطی باشد که در آینده به مشکلات جدی‌تری منجر شود. - عدم توجه به اشاره والدین
یکی از مهارت‌های اجتماعی اولیه توجه به اشاره‌های والدین است. اگر کودک به اشاره‌های والدین توجه نکند، این علامت می‌تواند به اختلالات رفتاری و ارتباطی اشاره داشته باشد. - مشکلات در تعامل با هم‌سن و سالان و بازی‌های تنهایی
کودکانی که تمایلی به بازی با هم‌سن و سالان ندارند و ترجیح می‌دهند تنها بازی کنند، ممکن است در آینده با مشکلات اجتماعی مواجه شوند. - بازی‌های غیرمعمول و تأخیر در تکلم
تأخیر در تکلم و بازی‌های غیرمعمول (مثلاً بازی‌های تکراری یا بدون هدف) از دیگر علائم شایع اوتیسم در سنین پایین است.
اهمیت تشخیص زودهنگام اوتیسم
تشخیص زودهنگام اختلال طیف اوتیسم می‌تواند نقش حیاتی در بهبود وضعیت کودک داشته باشد. در صورت شناسایی علائم اولیه، کودکان می‌توانند تحت درمان‌های تخصصی و توانبخشی قرار بگیرند که ممکن است به توسعه مهارت‌های اجتماعی و زبانی آن‌ها کمک کند. این درمان‌ها شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی و درمان‌های رفتاری هستند.
اوتیسم ناشی از رسانه های دیجیتال
محمد عفت‌پناه همچنین به پدیده‌ای جدید اشاره کرد که تحت عنوان “اوتیسم ناشی از رسانه‌های دیجیتال” شناخته می‌شود. استفاده بیش‌ازحد از دستگاه‌های دیجیتال مانند موبایل و تبلت برای کودکان زیر دو سال می‌تواند به‌طور جدی بر رشد اجتماعی و شناختی کودک تأثیر منفی بگذارد. وی استفاده از این دستگاه‌ها را برای کودکان زیر دو سال به‌شدت ممنوع دانست و بر لزوم آگاهی والدین در این زمینه تأکید کرد.
مشکلات جسمانی همراه با اوتیسم
کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است علاوه بر مشکلات رفتاری، از مشکلات جسمانی مانند دل‌درد، سردرد و مشکلات دندانی رنج ببرند. این مشکلات نباید نادیده گرفته شوند و باید به‌طور جدی پیگیری شوند.
درمان اوتیسم: خدمات دارویی و توانبخشی
درمان اوتیسم معمولاً شامل یک رویکرد جامع است که به ترکیب خدمات دارویی و توانبخشی می‌پردازد. این خدمات شامل گفتاردرمانی، کاردرمانی و درمان‌های رفتاری می‌شود که هدف آن‌ها بهبود مهارت‌های اجتماعی، ارتباطی و شناختی کودک است.
پوشش خدمات بیمه ای برای درمان اوتیسم
عفت‌پناه همچنین از حمایت‌های انجمن اوتیسم ایران و سازمان بیمه سلامت در ارائه خدمات درمانی به خانواده‌ها سخن گفت. با همکاری این سازمان‌ها، خانواده‌ها می‌توانند از خدمات رایگان درمانی برای فرزندان خود بهره‌مند شوند. والدین می‌توانند از طریق سامانه بیمه سلامت، اطلاعات فرزند خود را ثبت کرده و از این خدمات استفاده کنند.
خدمات راهنمایی ۲۴ ساعته
برای دریافت اطلاعات و راهنمایی‌های بیشتر در خصوص اوتیسم، والدین می‌توانند با شماره ۱۶۶۶ تماس بگیرند. این شماره به‌عنوان راهنمایی ۲۴ ساعته برای خانواده‌های نیازمند به‌صورت رایگان در دسترس است.
سمپوزیوم اختلالات طیف اوتیسم
در راستای افزایش آگاهی عمومی و حمایت از خانواده‌های مبتلا به اوتیسم، سمپوزیومی در خصوص اختلالات طیف اوتیسم برگزار شد. این سمپوزیوم به‌منظور ارائه اطلاعات جامع و به‌روز در مورد این اختلال و شیوه‌های درمانی آن برگزار گردید و به افزایش شناخت عموم از این اختلال کمک کرد.
نتیجه گیری
اوتیسم یک اختلال پیچیده است که نیاز به تشخیص و درمان زودهنگام دارد. شناسایی علائم اولیه در نوزادان و کودکان زیر دو سال می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کودک و تسهیل روند درمان کمک کند. آگاهی والدین و پزشکان از علائم خطر و اهمیت درمان به‌موقع، می‌تواند تأثیرات مثبتی بر رشد اجتماعی و شناختی کودکان مبتلا به اوتیسم داشته باشد.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه