ترس از سوزن یا تجربه ناخوشایند تزریق باعث شده بسیاری از افراد از انجام واکسیناسیون خودداری کنند. این موضوع در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به یک چالش بهداشتی تبدیل شده است. اما اکنون دانشمندان راه حلی خلاقانه و بدون درد ارائه کرده اند که ممکن است آینده واکسیناسیون را برای همیشه تغییر دهد: استفاده از نخ دندان دارویی برای انتقال واکسن از طریق بافت لثه.
نخ دندان درمانی: ایده ای ساده با پتانسیل انقلابی
گاهی اوقات جرقه های علمی از یک مشاهده ساده آغاز می شوند؛ در این مورد، یک ویژگی خاص از لثه الهام بخش راه حلی نوآورانه برای واکسیناسیون بدون درد شد.
دکتر “هارویندر گیل” و تیم پژوهشی اش در دانشگاه فناوری تگزاس متوجه شدند که شیار باریک بین دندان و لثه، توانایی بالایی در جذب مواد مولکولی دارد. این کشف ساده، منجر به ایده ای شد که بعدها با نام “واکسن نخی” شناخته شد؛ نخ دندانی که با ماده های فعال بیولوژیک آغشته می شود و از طریق تماس با لثه ها، واکسن را به بدن منتقل می کند.
اثبات مفهومی بر روی مدل های حیوانی
برای هر فناوری نوظهور، اولین مرحله آزمایش موفقیت آمیز روی مدل های حیوانی است؛ نخ دندان دارویی نیز از این قاعده مستثنا نبود.
محققان ابتدا نخ دندان های ویژه ای طراحی کردند که حاوی ویروس غیرفعال آنفلوآنزا بودند. انجام نخ دندان برای موش ها چالش برانگیز بود، اما با همکاری دو پژوهشگر و استفاده از ابزارهای دقیق، این فرآیند انجام شد. نتایج نشان داد که بیش از ۷۵ درصد از ماده فعال از طریق نخ به بافت لثه منتقل شده است. سپس، تمام موش هایی که این روش را دریافت کردند، در برابر ویروس واقعی مقاومت کامل نشان دادند؛ در حالی که گروه کنترل، بدون واکسیناسیون، جان خود را از دست دادند.
پاسخ ایمنی چشمگیر و فراگیر در بدن
واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به روش جدید واکسن‌دهی، یکی از مهم ترین شاخص های موفقیت آن محسوب می شود.
پژوهش ها نشان دادند که نخ دندان واکسنی نه تنها باعث تحریک پاسخ ایمنی موضعی در دهان شد، بلکه موجب افزایش سطح سلول های ایمنی T در ریه ها و طحال گردید. همچنین آنتی بادی هایی در بزاق، مدفوع و حتی مغز استخوان این حیوانات یافت شد. این واکنش ها نشان دهنده فعال شدن گسترده سیستم ایمنی بود، مشابه با آن چه در واکسن های استنشاقی مانند FluMist دیده می شود. این واکنش سیستمیک به این معناست که روش نخ دندانی می تواند نه فقط ایمنی موضعی، بلکه محافظت کلی در بدن ایجاد کند.
آزمایش مقدماتی در انسان: امیدبخش و قابل پذیرش
برای بررسی کاربردپذیری این فناوری در انسان، آزمایش های کوچکی با استفاده از رنگ خوراکی به عنوان جایگزین واکسن انجام شد.
در این مرحله، از ۲۷ داوطلب سالم خواسته شد که از نخ دندانی استفاده کنند که به رنگ های خوراکی آغشته شده بود. داده ها نشان دادند که به طور متوسط، حدود ۶۰ درصد از رنگ به بافت لثه منتقل شد. نکته مهم تر، بازخورد مثبت داوطلبان بود؛ بسیاری از آن ها اعلام کردند که این روش را به تزریق با سوزن ترجیح می دهند و حاضرند در آینده از آن استفاده کنند.
مزایای احتمالی در دندان پزشکی و مراقبت های عمومی
یکی از ویژگی های منحصر به فرد این فناوری، قابلیت استفاده هم زمان با مراقبت های معمول دندان پزشکی است.
از آنجا که نخ دندان کشیدن یکی از فعالیت های رایج در بهداشت دهان و دندان است، استفاده از نخ دندان دارویی می تواند هم زمان با ویزیت های دندان پزشکی انجام شود. این موضوع به ویژه در کودکان یا افراد دارای فوبیای سوزن، کاربرد گسترده ای خواهد داشت. همچنین، این روش نیازی به نگهداری در دمای بسیار پایین (بر خلاف برخی واکسن های تزریقی) ندارد و می تواند در مناطق کم برخوردار نیز به راحتی مورد استفاده قرار گیرد.
نتیجه گیری
نوآوری در واکسیناسیون به عنوان یکی از اصلی ترین ابزارهای سلامت عمومی، می تواند انقلابی در کاهش بیماری های واگیردار ایجاد کند.
استفاده از نخ دندان درمانی برای انتقال واکسن، نه تنها یک تجربه بدون درد و ترس برای بیماران فراهم می کند، بلکه می تواند مسیر واکسیناسیون را در سراسر جهان متحول کند. تحقیقات اولیه روی حیوانات و انسان ها نشان داده اند که این روش قابلیت جذب بالا، تحریک سیستم ایمنی کامل و پذیرش روانی بالاتری نسبت به تزریق دارد. با ورود این فناوری به مرحله آزمایش های بالینی گسترده، شاید در آینده ای نزدیک، دریافت واکسن از طریق نخ دندان در مطب دندان پزشکی، امری رایج و حتی دل چسب باشد.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه