مصرف آب بسته‌بندی‌شده به‌عنوان یک گزینه سالم و مطمئن، در سال‌های اخیر محبوبیت زیادی یافته است. اما تحقیقات علمی جدید نشان می‌دهد که این آب‌ها ممکن است حاوی ذرات ریز پلاستیکی باشند که به‌طور نامرئی وارد بدن انسان می‌شوند. این میکروپلاستیک‌ها می‌توانند در بافت‌های حیاتی تجمع پیدا کنند و خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن، اختلالات هورمونی و حتی سرطان را افزایش دهند.
میکرو پلاستیک ها چیستند و چگونه وارد بدن می شوند؟
میکروپلاستیک‌ها قطعات بسیار کوچک پلاستیکی هستند که اندازه‌ای کمتر از ۵ میلی‌متر دارند و در انواع مختلفی از محصولات، از بسته‌بندی مواد غذایی گرفته تا آب‌های بطری‌شده یافت می‌شوند. ذرات کوچکتر از دو میکرومتر، توانایی عبور از دیواره‌های سلولی و ورود به جریان خون را دارند.
پژوهش دانشگاه کنکوردیا در کانادا نشان می‌دهد افرادی که به‌طور مرتب از آب‌های بطری‌شده استفاده می‌کنند، سالانه حدود ۹۰ هزار ذره پلاستیکی بیشتر نسبت به افرادی که از آب لوله‌کشی استفاده می‌کنند، وارد بدن خود می‌کنند. این ذرات از طریق نوشیدن آب، بلع غذاهای آلوده و حتی استنشاق هوا وارد بدن می‌شوند و می‌توانند در اندام‌هایی مانند کبد، کلیه، ریه و حتی جفت جنین تجمع کنند.
پیامدهای سلامت میکرو پلاستیک ها
شواهد علمی حاکی از آن است که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند باعث بروز التهاب‌های مزمن و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی شوند. این ذرات کوچک می‌توانند به سلول‌ها نفوذ کرده و مسیرهای متابولیکی و هورمونی بدن را مختل کنند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که قرار گرفتن مداوم در معرض میکروپلاستیک‌ها با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های عصبی، مشکلات هورمونی و انواع سرطان مرتبط است.
میکروپلاستیک‌ها همچنین می‌توانند فعالیت باکتری‌های روده را تغییر دهند. مطالعه‌ای در استرالیا نشان داد که این ذرات می‌توانند ترکیب میکروبیوم روده را دستخوش تغییر کنند؛ وضعیتی که با افزایش ریسک سرطان روده و حتی اختلالات روانی مانند افسردگی در ارتباط است. پژوهشگران بر این باورند که این یافته‌ها اولین شواهد انسانی هستند که نشان می‌دهند ذرات ریز پلاستیکی می‌توانند سلامت روده و عملکرد سیستم ایمنی را تحت تأثیر قرار دهند.
منابع ورود میکرو پلاستیک ها به بطری های آب
میکروپلاستیک‌ها در مراحل مختلف تولید و توزیع آب‌های بسته‌بندی‌شده شکل می‌گیرند. از مواد اولیه پلاستیکی گرفته تا فرآیند پر کردن و بسته‌بندی، فشار مکانیکی و اصطکاک باعث شکستن ذرات پلاستیکی به اندازه میکرو می‌شود. این ذرات سپس بدون هیچ تصفیه طبیعی وارد آب می‌شوند و مصرف‌کننده مستقیماً آن‌ها را می‌بلعد.
تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که حتی نگهداری طولانی‌مدت آب در بطری‌های پلاستیکی می‌تواند میزان ریزذرات را افزایش دهد، به‌ویژه اگر دما بالا باشد یا بطری در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد.
شواهد از تجمع میکرو پلاستیک ها در بدن
مطالعات مختلف میکروپلاستیک‌ها را در بافت‌هایی مانند خون، ریه، جفت و شیر مادر شناسایی کرده‌اند. این کشف نشان می‌دهد که ذرات پلاستیکی نه تنها در دستگاه گوارش باقی نمی‌مانند، بلکه توانایی نفوذ به سایر اندام‌ها و ایجاد اثرات سیستمیک را دارند. تجمع طولانی‌مدت این ذرات در بدن ممکن است منجر به التهاب مزمن و اختلال در عملکرد سلول‌ها شود.
دانشمندان هشدار می‌دهند که هنوز اطلاعات کافی در مورد اثرات طولانی‌مدت میکروپلاستیک‌ها بر انسان در دسترس نیست، اما شواهد اولیه نشان می‌دهند که این ذرات می‌توانند سلامت عمومی را تحت تأثیر قرار دهند و به‌ویژه برای گروه‌های حساس مانند زنان باردار و کودکان خطرناک باشند.
پیامدهای زیست محیطی و بهداشتی گسترده
ورود میکروپلاستیک‌ها به بدن انسان تنها بخشی از مشکل است. این ذرات به محیط زیست نیز آسیب می‌زنند، وارد آب‌ها و خاک می‌شوند و چرخه غذایی انسان و حیوانات را آلوده می‌کنند. بنابراین، کاهش استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف و توسعه بسته‌بندی‌های جایگزین مانند شیشه و فلز می‌تواند اثرات منفی زیست‌محیطی و بهداشتی را کاهش دهد.
پژوهشگران تأکید می‌کنند که مصرف آب‌های تصفیه‌شده و منابع طبیعی به جای بطری‌های پلاستیکی، به کاهش میزان ورود میکروپلاستیک به بدن کمک می‌کند.
راهکارهای پیشگیری و توصیه ها
برای کاهش مواجهه با میکروپلاستیک‌ها، کارشناسان پیشنهاد می‌کنند:
- ترجیح دادن آب لوله‌کشی تصفیه‌شده یا استفاده از فیلترهای خانگی معتبر به جای آب‌های بطری‌شده.
- اجتناب از ذخیره طولانی‌مدت آب در بطری‌های پلاستیکی و محافظت آن‌ها در برابر گرما و نور مستقیم.
- کاهش استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف در زندگی روزمره و جایگزینی با ظروف شیشه‌ای یا فلزی.
- اطلاع‌رسانی و آموزش درباره خطرات میکروپلاستیک‌ها برای گروه‌های حساس مانند کودکان و زنان باردار.
نتیجه گیری
میکروپلاستیک‌ها به یک تهدید پنهان برای سلامت انسان تبدیل شده‌اند. مصرف مداوم آب‌های بطری‌شده می‌تواند ورود ذرات پلاستیکی ریز را به بدن افزایش دهد و در طول زمان خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن و اختلالات متابولیکی را بالا ببرد.
افزایش آگاهی عمومی، تغییر رفتار مصرف‌کنندگان و سیاست‌گذاری‌های محدودکننده استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف، می‌تواند گامی مؤثر در کاهش مواجهه با میکروپلاستیک‌ها باشد. پژوهش‌های آینده نیازمند بررسی اثرات بلندمدت این ذرات بر انسان و توسعه راهکارهای جایگزین سالم و پایدار است.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه