در سال‌های اخیر، داروهای روان‌گردان به‌ویژه سیلوسایبین (ماده فعال موجود در قارچ‌های جادویی) توجه بسیاری از دانشمندان و روانپزشکان را به خود جلب کرده است. یافته‌های جدید نشان می‌دهد حتی یک دوز از این ماده می‌تواند ساختار و ارتباطات عصبی مغز را تغییر دهد. این تغییرات در برخی موارد به بهبود اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و وسواس فکری کمک می‌کند. اما این ماده چگونه بر مغز تأثیر می‌گذارد و علم تا امروز چه یافته‌هایی درباره آن داشته است؟
سیلوسایبین چیست و چگونه عمل می کند؟
سیلوسایبین ترکیبی طبیعی است که در بیش از 200 گونه قارچ جادویی یافت می‌شود. این ماده پس از ورود به بدن به “سیلوسین” تبدیل می‌شود که بر گیرنده‌های سروتونین مغز اثر می‌گذارد. سروتونین یکی از مهم‌ترین انتقال‌دهنده‌های عصبی در تنظیم خلق و خو، ادراک و شناخت است.
دانشمندان باور دارند که تأثیر اصلی سیلوسایبین بر “انعطاف پذیری عصبی” مغز است؛ یعنی توانایی مغز برای تغییر مسیرها و ارتباطات بین نورون‌ها. این انعطاف‌پذیری می‌تواند باعث شکل‌گیری مدارهای عصبی جدید و تضعیف ارتباطات ناسالم مرتبط با افکار منفی شود.
یافته های جدید پژوهشگران دانشگاه کرنل
در یک مطالعه تازه در دانشگاه کرنل آمریکا، محققان به موش‌ها تنها یک دوز سیلوسایبین تزریق کردند و سپس از روش‌های پیشرفته برای ردیابی ارتباطات عصبی استفاده نمودند. نتایج نشان داد که:
- ارتباط بین قشر پس‌پینه‌ای (مرتبط با تخیل، حافظه و پردازش اطلاعات حسی) و قشر پیش‌پیشانی (مرتبط با تصمیم‌گیری و رفتار اجتماعی) تقویت شد.
- برخی حلقه‌های بازگشتی در قشر مغز که معمولاً افکار منفی و تکراری را حفظ می‌کنند، تضعیف گردیدند.
- انعطاف‌پذیری عصبی افزایش یافت و مسیرهای جدیدی بین نورون‌ها شکل گرفت.
این یافته‌ها می‌تواند توضیح دهد که چرا بیماران افسرده یا مضطرب پس از مصرف کنترل‌شده سیلوسایبین، تجربه “آزادی ذهنی” یا کاهش نشخوار فکری دارند.
نقش حلقه های بازگشتی مغز در اختلالات روانی
حلقه‌های بازگشتی، مدارهایی هستند که اطلاعات را بارها و بارها پردازش می‌کنند. این ویژگی اگرچه برای یادگیری و حافظه ضروری است، اما در اختلالات روانی می‌تواند منجر به تکرار افکار منفی شود.
کاهش قدرت این حلقه‌ها به کمک سیلوسایبین می‌تواند چرخه معیوب تفکر منفی را بشکند. به همین دلیل پژوهشگران این ویژگی را به عنوان یکی از کلیدهای اصلی اثر درمانی داروهای روان‌گردان معرفی کرده‌اند.
سیلوسایبین و مفهوم «ذهنیت و محیط»
یکی از نکات مهم در مصرف داروهای روان‌گردان، تأثیر محیط و ذهنیت فرد بر تجربه مصرف است. اگر فرد در فضایی آرام و امن باشد و ذهنیت مثبتی داشته باشد، احتمال تجربه درمانی و مفید بیشتر خواهد بود. اما در شرایط اضطراب‌آور یا محیط نامناسب، خطر تجربه منفی و حتی آسیب روانی وجود دارد.
دانشمندان می‌گویند که سیلوسایبین تنها ظرفیت تغییر مغز را فراهم می‌کند و اینکه این تغییرات مثبت یا منفی باشند، به تجربه‌ها و شرایط فرد بستگی دارد.
پیامدهای بالینی و چشم انداز آینده
این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که در آینده می‌توان از داروهای روان‌گردان مانند سیلوسایبین همراه با روش‌های دیگر (مانند روان‌درمانی یا تحریک مغزی) برای هدف‌گیری مدارهای خاص مغز استفاده کرد. چنین رویکردی می‌تواند درمان اختلالات روانی مقاوم به داروهای معمول را متحول کند.
با این حال، هنوز بخش زیادی از مطالعات در مرحله حیوانی است و برای اثبات ایمنی و اثربخشی در انسان به تحقیقات بالینی گسترده‌تر نیاز داریم. سازمان‌های بهداشتی در کشورهای مختلف در حال بررسی استفاده درمانی از سیلوسایبین در کلینیک‌های تحت نظارت هستند.
جمع بندی
یافته‌های علمی اخیر نشان می‌دهد حتی یک دوز سیلوسایبین می‌تواند ساختار مغز را تغییر دهد و مسیرهای عصبی جدیدی ایجاد کند. این تغییرات می‌تواند در درمان اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب و PTSD مفید باشد. اما باید توجه داشت که استفاده از این دارو بدون نظارت پزشکی می‌تواند خطرناک باشد. آینده پژوهش‌ها احتمالاً راه را برای درمان‌های نوین و ایمن مبتنی بر داروهای روان‌گردان هموار خواهد کرد.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه