هپاتیت یکی از مهم‌ترین بیماری‌های ویروسی کبد است که در صورت عدم تشخیص به‌موقع، می‌تواند منجر به آسیب‌های مزمن، سیروز کبدی و حتی سرطان کبد شود. یکی از مهم‌ترین گروه‌های پرخطر در ابتلا به این بیماری، افراد دارای سابقه مصرف مواد مخدر، به‌ویژه تزریقی هستند. با توجه به اهمیت پیشگیری و شناسایی زودهنگام، وزارت بهداشت ایران برنامه‌ای جامع برای غربالگری فعال هپاتیت در مراکز درمان اعتیاد در سراسر کشور اجرا خواهد کرد.
غربالگری رایگان هپاتیت برای افراد تحت درمان اعتیاد از پایان شهریور ماه آغاز می شود
با هدف پیشگیری از انتقال بیشتر بیماری و شناسایی زودهنگام مبتلایان در بین گروه‌های پرخطر، وزارت بهداشت از اواخر شهریورماه، طرح غربالگری رایگان هپاتیت را در مراکز درمان اعتیاد آغاز می‌کند. این اقدام، بخشی از سیاست سلامت‌محور دولت برای مقابله با بیماری‌های مزمن و پرهزینه در سطح ملی است.
- تست‌های رایگان در مراکز مجاز درمان اعتیاد در سراسر کشور در دسترس خواهند بود.
- اولویت انجام این تست‌ها با افراد دارای رفتارهای پرخطر از جمله مصرف‌کنندگان تزریقی مواد مخدر است.
- شناسایی به‌موقع بیماران باعث قطع زنجیره انتقال بیماری در سطح جامعه خواهد شد.
- تیم‌های بهداشتی و کارشناسان آموزش‌دیده اجرای این طرح را برعهده دارند.
روش های شناسایی مبتلایان به هپاتیت در نظام سلامت ایران
شناسایی بیماران مبتلا به هپاتیت یکی از راهکارهای اصلی برای کنترل این بیماری در سطح جامعه است. نظام سلامت کشور با استفاده از دو رویکرد فعال و غیرفعال به غربالگری بیماران می‌پردازد. این رویکردها بر اساس سطح دسترسی، ریسک ابتلا و تمایل فردی به انجام تست تنظیم شده‌اند.
- بیماریابی فعال: در این روش، وزارت بهداشت به‌طور منظم افراد در گروه‌های پرخطر نظیر بیماران تالاسمی، هموفیلی، دیالیزی و معتادان تزریقی را شناسایی و غربالگری می‌کند.
- بیماریابی غیرفعال: در این نوع شناسایی، خود فرد به‌طور داوطلبانه و با مراجعه به مراکز درمانی یا مطب پزشک برای انجام آزمایش اقدام می‌کند.
- هر دو شیوه با هدف افزایش کشف زودهنگام، کاهش عوارض و تسریع درمان طراحی شده‌اند.
- نتایج تست‌ها به‌طور محرمانه و ثبت‌شده در سیستم‌های سلامت ذخیره می‌شود.
داروی رایگان هپاتیت برای افراد تحت پوشش بیمه؛ تسهیل درمان با کاهش هزینه ها
یکی از مشکلات مهم در مسیر درمان بیماری‌های مزمن مانند هپاتیت، هزینه‌های دارویی و پیگیری‌های درمانی است. وزارت بهداشت در طرح جدید خود، خدمات دارویی برای بیماران تحت پوشش بیمه را به‌طور کامل رایگان کرده است تا از موانع مالی برای ادامه درمان کاسته شود.
- تمامی داروهای مورد تأیید وزارت بهداشت برای درمان هپاتیت B و C تحت پوشش بیمه قرار دارند.
- توزیع داروها از طریق مراکز مورد تأیید معاونت درمان انجام می‌شود.
- اطلاعات درمانی بیماران در سامانه‌های ملی ثبت می‌شود تا پیگیری و مراقبت‌های بعدی تسهیل گردد.
- این طرح با هدف افزایش همکاری بیماران در پیگیری درمان و پیشگیری از مزمن شدن بیماری اجرا می‌شود.
استفاده از ظرفیت های موفق برنامه کنترل HIV برای بهبود برنامه هپاتیت
یکی از نقاط قوت این طرح، استفاده از زیرساخت‌ها و تجربیات موفق برنامه ملی HIV برای اجرای بهتر برنامه غربالگری هپاتیت است. هم‌افزایی میان این دو برنامه می‌تواند منجر به شناسایی مؤثرتر بیماران، ارائه مراقبت‌های مستمر و آموزش بهتر گروه‌های در معرض خطر شود.
- مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری و HIV به مراکز همکار در اجرای طرح هپاتیت تبدیل شده‌اند.
- از ظرفیت مشاوران آموزش‌دیده برای جلب اعتماد بیماران و تشویق به انجام تست بهره‌برداری می‌شود.
- برنامه‌های آموزشی مشترک برای افزایش آگاهی در زمینه پیشگیری از هر دو بیماری طراحی شده است.
- مدل‌های موفق پایش و گزارش‌دهی HIV، اکنون برای کنترل هپاتیت نیز به کار گرفته می‌شوند.
تازه ترین آمارها از وضعیت هپاتیت در ایران
پایش دقیق و مستمر وضعیت هپاتیت در کشور، نشان‌دهنده نتایج مثبت اقدامات کنترلی وزارت بهداشت طی سال‌های اخیر است. اما هنوز راه زیادی برای ریشه‌کنی کامل بیماری در کشور باقی مانده و اقدامات مستمر، هوشمندانه و فراگیر نیاز است.
- میزان شیوع هپاتیت B در ایران کمتر از ۱ درصد جمعیت کل گزارش شده است.
- نرخ ابتلا به هپاتیت C نیز کاهش چشمگیری داشته و از ۴ در ۱۰۰ هزار نفر به ۰.۲ در ۱۰۰ هزار نفر رسیده است.
- برآوردها نشان می‌دهد در حال حاضر حدود ۱۷۰ هزار نفر در کشور با ویروس هپاتیت C زندگی می‌کنند.
- هدف اصلی برنامه وزارت بهداشت، کاهش بیشتر آمار ابتلا و پیشگیری از عوارض درازمدت بیماری است.
نتیجه گیری
اجرای طرح ملی غربالگری رایگان هپاتیت برای افراد در حال ترک اعتیاد، یک گام اساسی در جهت کاهش بار بیماری‌های مزمن و ویروسی در کشور است. استفاده از مدل‌های موفق در کنترل HIV، همکاری نهادهای مختلف سلامت و ارائه خدمات رایگان درمانی برای بیمه‌شدگان، نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر در مسیر ریشه‌کنی هپاتیت در ایران است. افزایش آگاهی عمومی، آموزش گروه‌های پرخطر و تشویق به انجام تست‌های زودهنگام، سه ضلع اصلی موفقیت این طرح خواهند بود.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه