برای سال ها باور عمومی این بود که زندگی خوب یا از مسیر لذت می گذرد یا از مسیر معنا. اما یافته های روان شناسان نشان می دهد بسیاری از ما، حتی زمانی که احساس خوشی یا هدفمندی داریم، همچنان احساس ناکامی، کسالت یا نارضایتی درونی را تجربه می کنیم. دلیل این وضعیت ممکن است چیزی باشد که روان شناسان از آن با عنوان “غنای روانی” یاد می کنند: تجربه هایی که ذهن را به چالش می کشند، ما را از چارچوب های فکری همیشگی مان بیرون می آورند و باعث می شوند به دنیای اطرافمان با نگاهی تازه نگاه کنیم.
سه مسیر متفاوت برای ساختن یک زندگی خوب
روان شناسی مدرن زندگی مطلوب را فقط در دو دسته خلاصه نمی کند. اکنون پژوهشگران از مسیر سومی نیز سخن می گویند که مکمل شادی و معناست.
تا همین اواخر، تصور غالب بر این بود که انسان ها برای داشتن زندگی مطلوب، باید یکی از دو مسیر را دنبال کنند: یا لذت و خوشی های روزمره مانند تفریح، غذا، سرگرمی و آسایش؛ یا معنا و هدف های بلند‌مدت مانند خدمت به دیگران، ایمان، اخلاق مداری و رشد درونی. اما روان شناسانی مانند “ارین وست گیت” و “شیگهیرو اویشی” اکنون از مفهومی نوین به نام “غنای روانی” سخن می گویند. این مسیر سوم، بر تجربه هایی تأکید دارد که نه لزوماً لذت بخش هستند و نه همیشه معنادار، اما به شدت دگرگون کننده، تأمل برانگیز و پر از تنوع هستند.
غنای روانی چیست و چه نقشی در رضایت از زندگی دارد؟
این مفهوم جدید می گوید برخی تجربه ها حتی اگر تلخ، عجیب یا غیر‌منتظره باشند، می توانند ذهن ما را عمیق تر، بازتر و پویاتر کنند.
غنای روانی به تجربه هایی اشاره دارد که باعث می شوند ما جهان را متفاوت ببینیم. این نوع تجربه ها می توانند شامل سفر به کشوری ناشناخته، خواندن کتابی که ارزش هایمان را به چالش می کشد یا حتی روبه رو شدن با بحران های شخصی باشند. چنین تجربه هایی معمولا با رشد شناختی، کنجکاوی بیشتر و انعطاف ذهنی همراه اند. آن ها به ما کمک می کنند تا به جای تکرار روزمرگی ها، ذهنی باز، نگاهی چند‌جانبه و شخصیتی منعطف تر پیدا کنیم.
چگونه می توان زندگی را از نظر روانی غنی کرد؟
رسیدن به غنای روانی لزوماً به اتفاق های بزرگ وابسته نیست؛ گاهی یک تجربه ساده روزمره کافی است تا تحولی درونی ایجاد شود.
برخلاف تصور عمومی، برای داشتن زندگی روانی غنی، نیازی به سفرهای لوکس یا رویدادهای خارق العاده ندارید. فعالیت هایی مانند یادگیری زبان جدید، تجربه کردن یک ژانر موسیقی متفاوت، آشنایی با فرهنگ های دیگر، شرکت در کارگاه های هنری یا حتی گذراندن یک روز در طبیعت، می توانند آغازی برای غنای روانی باشند. روان شناسان تأکید می کنند که مهم ترین عامل، تنوع در تجربه ها و آمادگی ذهن برای پذیرش تازگی است، حتی اگر آن تجربه‌ها با چالش، تردید یا ناراحتی همراه باشند.
تجربه های ناخوشایند هم می توانند مفید باشند
بسیاری از تجربه های مؤثر در غنای روانی، لزوماً مثبت یا خوشایند نیستند، اما به رشد شخصی منجر می شوند.
به گفته “وست گیت”، حتی تجربه هایی مثل تحصیل در دانشگاه، زندگی کردن در یک شهر شلوغ یا گذر از بحران های طبیعی (مانند سیل یا طوفان) می توانند غنای روانی را افزایش دهند. شاید این تجربه ها لذت بخش یا معنادار به نظر نرسند، اما معمولا تأثیر بلند‌مدتی روی درک ما از خود، دیگران و جهان می گذارند. آن ها ما را مجبور می کنند فکر کنیم، تصمیم بگیریم و با دیدی تازه زندگی را نگاه کنیم.
آیا همه انسان ها به یک نوع زندگی خوب نیاز دارند؟
پاسخ روان شناسان این است که خیر؛ هر کسی مسیر منحصر‌به‌فرد خودش را دارد.
در پژوهش هایی که روی هزاران نفر از کشورهای مختلف انجام شده، روان شناسان متوجه شده اند که ترجیح افراد برای داشتن زندگی شاد، معنادار یا روانی غنی، بستگی به ویژگی های شخصیتی و حتی نگرش های سیاسی آن ها دارد. برای مثال، افرادی که از نظر روان شناختی “پذیرا” هستند (یعنی ذهنی باز، خلاق و کنجکاو دارند)، بیشتر جذب غنای روانی می شوند. در مقابل، کسانی که به ساختار، ثبات و هدف های مشخص علاقه دارند، زندگی معنادار را ترجیح می دهند.
تأثیر غنای روانی بر انتخاب های شغلی
نوع نگرش شما به زندگی می تواند مسیر حرفه ای تان را نیز تحت تأثیر قرار دهد.
پژوهش های اخیر نشان داده اند کسانی که زندگی روانی غنی را ترجیح می دهند، اغلب جذب مشاغلی می شوند که متنوع، پویا و کم ساختار هستند؛ مانند نویسندگی، طراحی، روزنامه نگاری یا مشاغل هنری. این افراد به جای تمرکز صرف بر درآمد یا معنا، بیشتر به تجربه، انعطاف و نوآوری اهمیت می دهند. در مقابل، مشاغلی که ساختار روشن، درآمد بالا یا هدف های اجتماعی مشخصی دارند، برای کسانی جذاب تر است که به زندگی شاد یا معنادار تمایل دارند.
نتیجه گیری
زندگی خوب برای هر فرد تعریفی متفاوت دارد. اما اگر تاکنون احساس کرده اید چیزی در زندگی تان کم است، شاید وقت آن رسیده که مسیر “غنای روانی” را نیز در نظر بگیرید.
شادی و معنا دو ستون اصلی یک زندگی سالم هستند، اما برای بسیاری از ما کافی نیستند. گاهی ذهن ما نیاز به چالش، تازگی، تنوع و تجربه های غیر‌منتظره دارد تا احساس تکامل کند. تجربه های کوچک و ساده ای مانند آشنایی با آدم های متفاوت، مواجهه با ایده های تازه یا حتی عبور از شرایط دشوار می توانند دیدگاه ما را متحول کنند. شاید رضایت واقعی نه در آسایش، بلکه در رشد پیوسته ای باشد که از دل تجربه های غنی، حتی اگر پیچیده و دشوار باشند، به دست می آید.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه