روز جهانی دوقطبی: اهمیت آگاهی و حمایت از افراد مبتلا به اختلال دوقطبی

اختلال دوقطبی یکی از بیماری‌های روانی است که با نوسانات شدید خلقی از جمله دوره‌های شیدایی و افسردگی شناخته می‌شود. این نوسانات می‌تواند تأثیرات عمیقی بر زندگی شخصی، حرفه‌ای و اجتماعی افراد مبتلا داشته باشد. در این راستا، روز جهانی دوقطبی که هر ساله در ۳۰ مارس برگزار می‌شود، فرصتی برای جلب توجه به این اختلال و ایجاد فضای حمایتی برای افراد مبتلا است. این روز نه تنها به ارتقاء آگاهی عمومی درباره بیماری دوقطبی کمک می‌کند بلکه فرصتی برای کاهش تابوها و پذیرش این بیماری در جامعه فراهم می‌آورد. هدف از گرامی‌داشت این روز، تشویق به درمان و حمایت از افراد مبتلا و همچنین تلاش برای ارتقاء سلامت روان در سطح جهانی است.

روز جهانی دوقطبی: تاریخچه و نمادها

روز جهانی دوقطبی در تاریخ ۳۰ مارس هر سال برگزار می‌شود و این تاریخ به دلیل تولد وینسان ون گوگ، هنرمند بزرگ قرن ۱۹ انتخاب شده است. به باور بسیاری از محققان، این هنرمند مشهور از اختلال دوقطبی رنج می‌برده است. انتخاب این تاریخ نه تنها به‌عنوان یادبودی از این هنرمند برجسته است بلکه بر پیوند عمیق میان هنر، خلاقیت و سلامت روان تأکید می‌کند. در این روز، سازمان‌های مختلف مانند بنیاد بین‌المللی دوقطبی و شبکه آسیایی اختلال دوقطبی همکاری می‌کنند تا اطلاعات لازم را در اختیار عموم قرار دهند و به افراد مبتلا به اختلال دوقطبی حمایت‌های اجتماعی و روانی لازم را ارائه کنند.

اختلال دوقطبی چیست؟

اختلال دوقطبی یا Bipolar Disorder یک بیماری روانی است که با نوسانات شدید خلقی مشخص می‌شود. این نوسانات شامل دوره‌های شیدایی (مانیا) یا هیپومانیا (حالت خفیف‌تر مانیا) و دوره‌های افسردگی است. در این اختلال، افراد ممکن است از دوره‌های انرژی زیاد، خوشحالی شدید و رفتارهای پرخطر در دوره‌های شیدایی، به حالت‌های افسردگی عمیق با احساس غم و ناامیدی در دوره‌های افسردگی منتقل شوند. این تغییرات شدید در خلق و خو می‌تواند بر عملکرد روزانه، روابط اجتماعی و کیفیت زندگی فرد تأثیرگذار باشد.

اختلال دوقطبی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

• نوع I که شامل دوره‌های مانیا کامل است.
• نوع II که با دوره‌های هیپومانیا همراه با افسردگی شدید مشخص می‌شود.

علائم اختلال دوقطبی

افراد مبتلا به اختلال دوقطبی ممکن است از علائم مختلفی رنج ببرند که شامل تغییرات عمده در رفتار و احساسات است. این علائم می‌تواند بسیار متنوع و از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. آگاهی از این علائم به تشخیص زودهنگام بیماری کمک می‌کند و می‌تواند به مدیریت بهتر اختلال دوقطبی منجر شود.

1. دوره شیدایی

در دوره شیدایی، افراد معمولاً احساس انرژی و هیجان زیادی دارند و ممکن است رفتارهای پرخطر مانند خریدهای بی‌پروا یا تصمیم‌گیری‌های سریع و بدون فکر انجام دهند. در این دوره، فرد ممکن است کاهش نیاز به خواب داشته باشد و احساس کند که قادر است تمام دنیا را فتح کند. افکار سریع، گفتار تند و به‌هم‌ریخته، و تمرکز ضعیف نیز از دیگر علائم شیدایی هستند.

2. دوره افسردگی

در مقابل دوره شیدایی، دوره افسردگی با احساس غم عمیق، ناامیدی و بی‌انگیزگی همراه است. در این دوره، افراد ممکن است علاقه خود را به فعالیت‌های روزانه از دست بدهند، احساس بی‌ارزشی کنند، و حتی افکار خودکشی به ذهنشان برسد. این دوره می‌تواند برای فرد مبتلا به اختلال دوقطبی بسیار دشوار و ناامیدکننده باشد.

تشخیص و درمان اختلال دوقطبی

تشخیص به‌موقع اختلال دوقطبی می‌تواند تفاوت بزرگی در روند درمان و بهبود کیفیت زندگی فرد ایجاد کند. تشخیص دقیق اغلب به‌واسطه ارزیابی‌های روان‌شناختی، مصاحبه با بیمار و بررسی تاریخچه پزشکی صورت می‌گیرد. در برخی موارد، آزمایش‌های تصویربرداری مغزی و آزمایش‌های روانشناختی اضافی برای تایید تشخیص انجام می‌شود.

1. درمان دارویی

درمان دارویی یکی از روش‌های اصلی برای مدیریت اختلال دوقطبی است. داروهایی مانند لیتیوم، ضدافسردگی‌ها، ضد روان‌پریشی‌ها و ضد تشنج‌ها می‌توانند به کنترل نوسانات خلقی و کاهش علائم بیماری کمک کنند. این داروها باید تحت نظر پزشک تجویز و مصرف شوند تا از بروز عوارض جانبی و مشکلات دیگر جلوگیری شود.

2. روان‌ درمانی

علاوه بر دارو، روان‌درمانی به‌ویژه در کنار درمان دارویی می‌تواند مفید باشد. روان‌درمانی‌های مختلفی مانند شناختی-رفتاری، مداخلات خانواده و درمان بین فردی و اجتماعی برای کمک به افراد مبتلا به اختلال دوقطبی توصیه می‌شوند. این نوع درمان‌ها به افراد کمک می‌کند تا مهارت‌های لازم برای مدیریت استرس، بهبود روابط اجتماعی و افزایش آگاهی از بیماری را کسب کنند.

3. حمایت اجتماعی

حمایت خانواده و دوستان می‌تواند نقش بسیار مهمی در بهبود وضعیت فرد مبتلا به اختلال دوقطبی ایفا کند. فراگیری روش‌های صحیح ارتباط با فرد مبتلا به دوقطبی، درک بیماری و نشان دادن حمایت عاطفی می‌تواند به فرد در کنترل بهتر علائم و احساس امنیت کمک کند. همچنین گروه‌های حمایتی و انجمن‌های مختلف می‌توانند محیطی امن و بدون قضاوت برای افراد مبتلا به این اختلال فراهم کنند.

چالش‌ های اجتماعی و تابوها

یکی از بزرگترین چالش‌ها برای افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، وصمات اجتماعی است. بسیاری از افراد به دلیل نگرش‌های غلط و نادرست جامعه، از درخواست کمک یا درمان خودداری می‌کنند. این افراد ممکن است احساس کنند که جامعه آن‌ها را نمی‌پذیرد یا به‌عنوان افرادی “عجیب” یا “غیرقابل اعتماد” شناخته می‌شوند.

در نتیجه، روز جهانی دوقطبی فرصتی است برای آگاهی‌بخشی در مورد این اختلال و تلاش برای کاهش تابوهای موجود. هدف این روز، ایجاد فضایی حمایتی و آگاهانه برای افراد مبتلا به دوقطبی است تا بتوانند به راحتی در جستجوی درمان و کمک‌های روانی باشند.

نتیجه‌ گیری

اختلال دوقطبی یک بیماری روانی جدی است که می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر زندگی افراد مبتلا داشته باشد. با این حال، با تشخیص به‌موقع، درمان مناسب و حمایت‌های اجتماعی، افراد مبتلا می‌توانند زندگی پربار و موفقی داشته باشند. روز جهانی دوقطبی، به‌عنوان فرصتی برای ارتقاء آگاهی، کاهش تابوها و ارائه حمایت‌های لازم، یادآور این نکته است که هیچ‌کس نباید در مقابله با این بیماری تنها باشد. جوامع با فراهم کردن منابع، افزایش همدلی و حمایت از تحقیقات، می‌توانند به بهبود وضعیت افراد مبتلا و ایجاد آینده‌ای بهتر برای آن‌ها کمک کنند.