قرص مداسین (Modacine) یا کلشی‌سین (Colchicine) یک داروی شناخته‌شده برای درمان بیماری‌های التهابی است که اثرات ضدالتهابی قوی دارد. این دارو عمدتاً در درمان نقرس و تب مدیترانه‌ای خانوادگی (FMF) استفاده می‌شود. کلشی‌سین از گیاه گل خزان (Colchicum autumnale) استخراج شده و به دلیل مکانیسم منحصربه‌فرد خود در کاهش التهابات، در میان داروهای ضدالتهاب جایگاه ویژه‌ای دارد.
کاربردهای قرص مداسین (کلشی‌سین)
1. درمان نقرس حاد
کلشی‌سین به‌طور مؤثر التهاب و درد ناشی از حملات نقرس را کاهش می‌دهد. این بیماری به دلیل تجمع کریستال‌های اسید اوریک در مفاصل ایجاد می‌شود. کلشی‌سین با مهار فعالیت سلول‌های ایمنی نظیر نوتروفیل‌ها، از ورود آن‌ها به مفصل‌ها جلوگیری می‌کند و به این ترتیب التهاب را کاهش می‌دهد. همچنین، مصرف کلشی‌سین در مرحله اولیه حمله نقرس می‌تواند اثربخشی بیشتری داشته باشد.
2. تب مدیترانه‌ای خانوادگی (FMF)
این بیماری ژنتیکی با حملات مکرر تب و التهاب در ناحیه شکم، مفاصل و سینه مشخص می‌شود. کلشی‌سین به پیشگیری از حملات کمک کرده و خطر عوارض جدی‌تری مانند آمیلوئیدوز (تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی در بافت‌ها) را کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان داده است که مصرف منظم کلشی‌سین می‌تواند تا 90 درصد از حملات FMF جلوگیری کند.
3. پریکاردیت
پریکاردیت یا التهاب پرده قلب ممکن است باعث درد شدید قفسه سینه و تنگی نفس شود. کلشی‌سین با کاهش التهاب، دفعات عود بیماری را کم کرده و علائم را تسکین می‌دهد. این دارو به‌ویژه در مواردی که بیماری عودکننده باشد، تجویز می‌شود.
4. بیماری بهجت
کلشی‌سین در کنترل التهابات مرتبط با بیماری بهجت مؤثر است. این بیماری خودایمنی می‌تواند باعث زخم‌های دهانی و تناسلی، التهاب چشم و مشکلات پوستی شود. کلشی‌سین با مهار فعالیت‌های التهابی سیستم ایمنی، شدت علائم را کاهش می‌دهد.
عوارض جانبی
1. عوارض گوارشی
شایع‌ترین عوارض کلشی‌سین مربوط به سیستم گوارشی است. این عوارض شامل حالت تهوع، استفراغ، درد شکمی و اسهال می‌شود. در صورت بروز این عوارض، ممکن است پزشک دوز دارو را کاهش دهد یا توصیه‌هایی برای کاهش تحریک گوارشی ارائه دهد.
2. عوارض خونی
کلشی‌سین ممکن است تعداد گلبول‌های سفید خون (لکوپنی) یا پلاکت‌ها (ترومبوسیتوپنی) را کاهش دهد. این وضعیت می‌تواند منجر به افزایش خطر عفونت یا خونریزی شود. آزمایش‌های منظم خون برای پایش این عوارض ضروری است.
3. عوارض نادر ولی جدی
مواردی مانند ضعف عضلانی، آسیب عصبی (نوروپاتی محیطی) و اختلال عملکرد کلیه یا کبد از عوارض نادر ولی بالقوه خطرناک کلشی‌سین هستند. در صورت مشاهده علائمی مانند خستگی شدید، ضعف یا تغییر رنگ ادرار، باید مصرف دارو متوقف و با پزشک مشورت شود.
4. مسمومیت با کلشی‌سین
مصرف بیش از حد کلشی‌سین می‌تواند باعث مسمومیت جدی شود که علائمی مانند اسهال شدید، تهوع، ضعف عضلانی و اختلال در ریتم قلبی دارد. در موارد شدید، مسمومیت می‌تواند کشنده باشد.
نحوه مصرف
- برای نقرس حاد: دوز اولیه معمولاً 1.2 میلی‌گرم (دو قرص) است که پس از یک ساعت، یک دوز اضافی 0.6 میلی‌گرم (یک قرص) مصرف می‌شود. این روش مصرف باعث کاهش سریع التهاب و درد می‌شود.
- برای FMF: دوز روزانه کلشی‌سین معمولاً 1 تا 2 میلی‌گرم است که بر اساس وزن بیمار، شدت علائم و پاسخ به درمان تنظیم می‌شود.
- همراه غذا: برای کاهش تحریک گوارشی، توصیه می‌شود که کلشی‌سین همراه یا پس از غذا مصرف شود.
- پرهیز از مصرف خودسرانه: مصرف کلشی‌سین بدون تجویز پزشک یا در دوزهای بالا ممکن است منجر به عوارض خطرناک شود. همچنین، مصرف طولانی‌مدت دارو نیازمند پایش منظم آزمایشگاهی است.
نکات اضافی
- در صورتی که یک نوبت مصرف دارو فراموش شد، باید به محض یادآوری مصرف شود؛ اما اگر به زمان دوز بعدی نزدیک باشد، از مصرف دوز فراموش‌شده صرف‌نظر کنید.
- از شکستن یا خرد کردن قرص‌ها خودداری کنید، مگر اینکه پزشک توصیه کرده باشد.
بهترین زمان مصرف
بهترین زمان مصرف دارو به نوع بیماری بستگی دارد:
- در حملات حاد نقرس، مصرف هرچه سریع‌تر دارو پس از شروع علائم، اثرگذاری بیشتری دارد.
- برای درمان‌های طولانی‌مدت مانند FMF، مصرف دارو در زمان مشخصی از روز (مثلاً صبح یا شب) توصیه می‌شود.
موارد منع مصرف
- بیماری‌های شدید کلیوی یا کبدی.
- حساسیت به کلشی‌سین.
- مصرف همزمان با داروهای مهارکننده قوی CYP3A4 یا P-gp (مانند کلاریترومایسین).
- اختلالات خونی مانند نارسایی مغز استخوان.
رژیم غذایی مرتبط
- پرهیز از غذاهای پر اسید اوریک: مانند گوشت قرمز، غذاهای دریایی و مشروبات الکلی.
- افزایش مصرف مایعات: برای کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه و بهبود دفع اسید اوریک.
- مصرف مواد غذایی حاوی فیبر: مانند میوه‌ها و سبزیجات، برای کاهش جذب اسید اوریک در دستگاه گوارش.
مصرف برای کودکان
کلشی‌سین تنها برای کودکان مبتلا به FMF تجویز می‌شود و دوز آن بر اساس وزن کودک و نظر پزشک تعیین می‌شود. استفاده نادرست می‌تواند منجر به عوارض جدی شود.
مصرف برای زنان باردار و شیرده
- زنان باردار
مصرف کلشی‌سین در دوران بارداری باید با احتیاط انجام شود و تنها زمانی تجویز شود که فواید آن از خطرات احتمالی بیشتر باشد.
- زنان شیرده
کلشی‌سین به مقدار کمی وارد شیر مادر می‌شود. بنابراین مصرف آن در دوران شیردهی تنها در صورت ضرورت و با نظارت پزشک توصیه می‌شود.
تداخلات دارویی
- مصرف همزمان کلشی‌سین با داروهایی مانند کلاریترومایسین، سیکلوسپورین، استاتین‌ها و داروهای مهارکننده CYP3A4 می‌تواند خطر مسمومیت را افزایش دهد.
- الکل اثرگذاری دارو را کاهش داده و خطر عوارض گوارشی را افزایش می‌دهد.
- برخی از داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) نیز ممکن است با کلشی‌سین تداخل داشته باشند.
نکات مهم و هشدارها
- در صورت بروز علائمی مانند ضعف عضلانی، درد شدید شکم یا تغییرات خونی، مصرف دارو را متوقف کرده و فوراً با پزشک مشورت کنید.
- از مصرف بیش از حد کلشی‌سین خودداری کنید، زیرا می‌تواند منجر به مسمومیت یا حتی مرگ شود.
- دارو را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
نتیجه‌گیری
کلشی‌سین دارویی مؤثر برای درمان بیماری‌های التهابی مانند نقرس و FMF است. با این حال، مصرف آن نیازمند رعایت دقیق دوز و دستورات پزشک است. آگاهی از موارد منع مصرف، تداخلات دارویی و رعایت رژیم غذایی مرتبط، کلید استفاده ایمن و مؤثر از این دارو است.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه